Çocuklarda bacak ağrısı neden olur? Büyüme ağrısı nasıl geçer?

Büyüme ağrısı 3 ila 12 yaş arası çocuklarda sıkça görülmesi mümkün bir rahatsızlıktır. Özellikle diz ile ayak bileği arasında geceleri artan bu ağrı çocukların yaş ve gelişimi ile orantılı olarak görülür. Peki çocuklarda görülen büyüme ağrısına ne iyi gelir?

Büyüme ağrısı nedir, neden olur?

Büyüme ağrıları, 3 ila 12 yaş arası çocuklarda görülen, bacaklarda ve bazen ayak bileklerinde de gerçekleşen, çoğu zaman basit masajla ve çocuğa gösterilecek şefkatle iyileşen ağrılardır. Gergin aile ortamı, sevgisizlik gibi faktörlerin büyüme ağrılarını tetiklediğini gösteren bilimsel çalışmalar vardır. Büyüme ağrılarının tanısı röntgen ve laboratuvar testleri yapıldıktan sonra konulmaktadır. Anne ve babaları rahatlatacak iyi karakterli bir ağrı olan büyüme ağrılarının tedavisinde, herhangi bir aktivite kısıtlamasına gerek duyulmamaktadır. Çocuğun okula gitmesinde ya da farklı spor dalları ile ilgilenmesinde herhangi bir sorun yoktur.

Çocukların gelişim çağlarında görülen genellikle diz ile ayak bileği arasında oluşan bu ağrılar geceleri nüksetmektedir. Çocukların gün içerisindeki aktivitelerini etkilemezler. Eğer ağrılar gün içerisinde oluşuyor ve çocuğun günlük aktivitesini engelliyor ve yapılan masaja rağmen geçmiyorsa farklı bir rahatsızlık olabilir, bu durumda çocuğun bir hekime gösterilmesi gerekir.

Büyüme ağrıları ile diğer hastalıklar nasıl ayırt edilir?

• Büyüme ağrılarında çocuklar sürekli farklı eklem noktalarının ağrılarından yakınabilmektedir. Eğer ağrı hep aynı noktada ise, bu noktada şişlik, hassasiyet ve aksama söz konusuysa bu ağrı büyük olasılıkla büyüme ağrısı değildir.

• Yansıyan ağrılar, özellikle kalça ve belden vuran ağrılarda gerçek hastalığın kaynağı araştırılmalıdır. Bel ve kalça bölgesi dikkatle muayene edilmeli, gerekirse laboratuvar testleri ve röntgen istenmelidir.

• Ayrıştırmada özellikle dikkat edilmesi gereken bir diğer konu, çocuğun herhangi bir travma yaşayıp yaşamadığını sorgulamaktır. Örneğin çocuğun parkta oynarken bir yerden düşüp düşmediği, spor yaparken yaralanıp yaralanmadığı öğrenilmelidir.

• Bazen kalçada femur başında olan büyüme plağından başın kayması (femur başı epifiz kayması), perthes hastalığı veya kalçanın sinoviti gibi durumlar da dizde yansıyan ağrı yapar. Ancak bunların tamamında öykü farklıdır ve ağrıya aynı zamanda aksama eşlik eder.

• Kemik tümörleri ve hematolojik hastalıkların tümörlerinin önemli bir kısmı çocukluk çağında sık görülür. Bu nedenle ayırıcı tanıda mutlaka dışlanmalıdırlar.

• Eklem iltihabı, romatizmal eklem hastalıklarında ise ayırt etmek kolaydır. Bu hastalıklarda tablo, öykü ve laboratuvar testleri ayırt etmede yardımcıdır.

Büyüme ağrıları ilaçsız nasıl geçer sorusunu Dr. Ebru Gözer ve Dr. Ayşe Sokullu yanıtladı.

Büyüme ağrıları ile romatizmal ağrıları ayırt etmeyi sağlayan en önemli özelliğin çocukta aktivitenin devamlılığı olduğunu vurgulayan Dr. Ebru Gözer ve Dr. Ayşe Sokullu, “Büyüme ağrısı olan çocukta ağrıya rağmen ve gündüzleri hareket kısıtlı değildir. Eklemler serbest, masajlar ise rahatlatıcıdır. Diğer taraftan romatizmal ağrılarda eklem ya da uzuv çok ağrılı, hareket kısıtlıdır. Dokunulması bile aşırı ağrı yaratabilir. Romatizmal ağrılarda sabah tutukluğu tipiktir. Çocuk hareket ettikçe açılabilir” dedi. Dr. Ebru Gözer ve Dr. Ayşe Sokullu, çocuğun yaş grubuna ve ağrının sebebine göre ilaçsız ağrı yönetim stratejilerini şu şekilde sıraladı;

• 0-12 ayda gaz, kolik, diğer karın ağrısı gibi sebeplerde okşama, kundaklama, sallama gibi duyusal yöntemler, emzik verme, ninni söyleme gibi teknikler işe yarar.

• 1 yaş üstü çocuklarda bedensel ağrı veya ağrılı işlemler sırasında ebeveynle yakın olma, oyuncaklarla oyalanma, dikkati başka yöne yönlendiren objeler işe yarayabilir.

• Okul öncesinde sevdiği masal kahramanları ile özdeşleşme, ödüllendirme, güven objeleri kullanmak faydalı olur.

• Okul çağında önceden bilgilendirme, işlem sırasında olumlu konuşma ve cesaretlendirmeler, nefes egzersizleri, ödüllendirme yöntemleri kullanılabilir.

• Ergenlerde ise yapılacak işlem veya ağrılı durum hakkında detaylı bilgilendirme ve mümkünse yöntem seçimine katılma şansı verilmesi uygundur.

• Özellikle gaz, sindirim bozukluğu, anksiyeteye bağlı ağrılar ve büyüme ağrılarında çocukla işbirliği, güven verme, masajlar ilaçlardan daha etkili olabilir.

Çocuklar her yaş döneminde ağrıya farklı tepki veriyor!

Bebek ve çocuklarda ağrının algılanması ve ağrıya yanıt yaşa göre değişkenlik gösterir.

•  0-3 ay bebekler ağrıyı lokalize edemez ve refleks yanıt verir.

• 3-6 ay bebekler ağrıya üzüntülü ve kızgın yanıt verirler.

• 6-18 ayda ağrı lokalize edilir ve korkuyla karşılanır.

• 18-24 ayda bebekler acının anlamını bilir ve baş etme yolları bulabilir.

• 24-36 ayda ağrıyı tanımlar ve kaçınmak için önlemler alırlar.

• 36-60 ayda ağrıyı tanımlar ve değerlendirebilirler.

• 5-7 yaşta ağrı şiddetini seviyelendirebilirler.

• 7-10 yaşta çocuk niçin ve nasıl ağrıdığını anlatabilir.

• 11 yaş üzerinde nitelik bilgisi verirler.