Bimaristan olarak da bilinen bimarhane Farsça kökenli olup Türk devletlerinde şifahane ya da tımarhane olarak kullanılırdı. Peki Osmanlı Devleti'nde bimarhanelere neden ihtiyaç duyulurdu? Bu haberimizde bimarhanelerin tarihiyle ilgili tüm detayları ele aldık. İşte bimarhanelerle ilgili tüm merak edilenler...
İslâm dünyasında klasik hastanelerin genel adı olarak bilinen bimerhane, Farsça kökenlik olup hasta (bimar) ve ev (hane) birleşiminden oluşur. İlk Türk-İslam devletlerinde darülmerza olarak, Selçuklularda darülafiye ve darüşşifa olarak geçerken, Osmanlılarda ise darüssıhha, şifahane ve tımarhane olarak adlandırılmaktadır. Türk-İslam devletlerinin "İnsanı yaşat ki devlet de yaşasın" anlayışıyla insan ve toplum odaklı anlayışla kurulan bimerhaneler Türklerin İslamiyet'e geçmesiyle beraber ortaya çıkan sosyal kurumlardır. Bimarhaneler, günümüz karşılığıyla akıl hastanelerine denir. 17. yüzyıldan itibaren bimarhaneler 'tımarhane' şeklinde anılmaya başlanmıştır. Osmanlı Devleti'nde Türk-İslam anlayışıyla bimarhane hastaları için şifa aranmıştır. Peki Osmanlı dönemindeki bimarhanelerde hastalar nasıl tedavi görüyordu?
OSMANLI DEVLETİ BİMARHANELERİ
Beyazid Bimarhanesi;
Bimarhaneler özellikle II. Bayezid döneminde popüler olmuş ve önem kazanmıştır. Edirne'de Tunca Nehri kenarında ve caminin yanında açılan II. Beyazid Bimarhanesi, hastalara her şekilde uygun, rahat ve kullanışlı dizayn edilmiştir. Edirne'deki Beyazid Bimarhanesi Osmanlı'da deliliğe nasıl bakıldığının araştırması açısından belirleyici olmuştur. Hastalar bu bimarhanede el işleri, su, kuş sesleri, güzel ve şifalı çiçeklerle, kuran okunarak ve müzikle tedavi edilmişlerdir. Hastalara hoş görüyle yaklaşılmış şefkatle tedavi uygulanmıştır.
Ayrıca hastalar için ipekten çarşaflar, aydınlık ve ferah odalar tercih ediliyordu.
Amasya Bimarhanesi;
Amasya Bimarhanesi de birçok bimarhane gibi Osmanlı döneminde kurulmuştur. Dolayısıyla Osmanlı döneminde kurulan diğer bimarhanelerdeki ortak özelliklere sahiptir. Bunlardan bir kaçı su ve müzikle yapılan tedavidir. 1308 yılında inşa edilen Amasya Bimarhanesi, 2010 yılında devlet tarafından tıp ve cerrahi fakültesine dönüştürüldü.
Süleymaniye Bimarhanesi;
19. yüzyılda Osmanlı devletinin en önemli bimarhanelerinden biri olan Süleymaniye Bimarhanesi, Süleymaniye Cami'nin içinde yer almaktadır. 1842 yılında bir değişim sürecine giren Süleymaniye Bimarhanesi bu süreçten sonra akıl hastaları için kadın ve erkekler ayrı olacak şekilde kullanılmıştır. 1873 yılında ise ölümcül ve bulaşıcı bir hastalık nedeniyle Toptaşı Bimarhanesi'ne taşınmıştır.
Toptaşı Bimarhanesi;
Toptaşı Bimarhanesi, bimarhanelerin merkezi olarak geçer. Burada 1873'ten 1924'e kadar Osmanlı Devleti'nin her yerinden akıl hastaları barındırılmıştır. Bu tarihe kadar Sultan Ahmet, Süleymaniye ve Haseki Hastaneleri, Balıklı Rum Hastanesi ve Ermeni Hastanesi gibi azınlık hastanelerinin de deliler için kullanılan bölümlerinin olduğu bilinmektedir. Toptaşı Bimarhanesi III. Murad'ın annesi Nurbanu Sultan tarafından Üsküdar ilçesinde Atik Valide Külliyesi'nde yaptırılmıştır. Külliye içinde olan bimarhane hizmete açıldıktan sonra ziyarete kapatılmıştır. Yoğun talep gören bimarhaneye girmek oldukça zordu. Özellikle İstanbul dışından getirilmek istenen akıl hastalarının kabul edilmesi neredeyse mümkün değildi. Toptaşı Bimarhanesi'ne girmenin tek şartı: Hastanın çevresindekiler için büyük fiziksel tehlike oluşturmuş olmasıydı.
BİR YORUM YAPIN 0