Pika sendromu, bireyin en az bir ay boyunca besin değeri olmayan maddeleri sürekli olarak yeme isteği ve bu maddeleri tüketmesiyle karakterize edilen bir yeme bozukluğudur.
Toplumda "toprak yeme hastalığı" olarak da bilinen pika sendromu, tüketilen maddelerin sadece toprakla sınırlı kalmadığı kil, kağıt, buz, saç, metal, sabun gibi çok çeşitli nesnelerin yenmesi durumudur. Her yaş grubunda görülebilen pika sendromu, özellikle çocuklar, hamile kadınlar ve bazı zihinsel veya gelişimsel engelli bireylerde daha yaygındır.
PİKA SENDROMU BELİRTİLERİ
Pika sendromunun en belirgin belirtisi, besin değeri olmayan maddelere karşı duyulan yoğun ve sürekli yeme isteğidir. Bu isteğe eşlik edebilecek diğer belirtiler şunlardır:
- Birey, normalde yenilmeyecek şeylere karşı karşı konulamaz bir arzu duyar ve bu maddeleri düzenli olarak tüketir.
- Utanç veya ayıplanma korkusuyla, birey bu alışkanlığını saklamaya çalışabilir.
- Karın ağrısı, kabızlık, ishal, mide bulantısı, kusma gibi sindirim sistemi sorunları ortaya çıkabilir. Sert maddelerin yenmesi dişlerde hasara yol açabilir.
- Özellikle kurşun içeren boya veya diğer toksik maddelerin tüketilmesi durumunda zehirlenme belirtileri (halsizlik, baş ağrısı, davranış değişiklikleri vb.) görülebilir.
- Toprak veya dışkı gibi maddelerin yenmesi paraziter veya bakteriyel enfeksiyonlara yol açabilir.
- Besin değeri olmayan maddelerin tüketilmesi, gerekli besin alımını engelleyebilir ve vitamin veya mineral eksikliklerine neden olabilir.
PİKA SENDROMUNUN NEDENLERİ
Pika sendromunun kesin nedenleri tam olarak anlaşılamamış olsa da, çeşitli biyolojik, psikolojik ve sosyo-kültürel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Besin eksiklikleri: Özellikle demir, çinko gibi mineral eksikliklerinin pika sendromuna yol açabileceği düşünülmektedir. Vücut, eksik olan mineralleri bu tür garip yollarla telafi etmeye çalışıyor olabilir. Örneğin, demir eksikliği olan bazı kişilerde buz yeme (pagofaji) sıkça görülür.
Psikolojik faktörler: Stres, anksiyete, obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) gibi psikolojik sorunlar pika davranışını tetikleyebilir. Bu davranış, bazı bireyler için bir başa çıkma mekanizması veya rahatlama yolu olabilir.
Gelişimsel bozukluklar: Otizm spektrum bozukluğu, zihinsel engellilik gibi gelişimsel bozuklukları olan bireylerde pika sendromu daha sık görülebilir. Bu durum, iletişim güçlükleri veya duyusal arayışlarla ilişkili olabilir.
Hamilelik: Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler ve artan besin ihtiyaçları nedeniyle bazı kadınlarda geçici pika davranışları görülebilir.
Sosyo-kültürel faktörler: Nadir durumlarda, bazı kültürlerde toprak veya kil yeme gibi uygulamalar geleneksel olabilir. Ancak pika sendromu, bu kültürel uygulamaların dışında, kompulsif ve zararlı bir yeme davranışını ifade eder.
Çevresel faktörler: Özellikle ihmal veya istismar gibi olumsuz çocukluk deneyimleri pika riskini artırabilir.
PİKA SENDROMU TANISI NASIL KONULUR?
Pika sendromunun tanısı, genellikle bireyin yeme alışkanlıkları hakkında detaylı bilgi alınmasıyla konulur. Doktor veya bir ruh sağlığı uzmanı, bireyin ne tür maddeler yediğini, ne sıklıkta yediğini ve bu davranışın ne kadar süredir devam ettiğini öğrenmek için görüşmeler yapar. Tanı kriterleri arasında, bu yeme davranışının en az bir aydır sürmesi ve bireyin gelişimsel düzeyiyle uyumsuz olması yer alır. Fiziksel muayene ve kan testleri, olası besin eksikliklerini veya yutulan maddelerin neden olduğu sağlık sorunlarını belirlemek için yapılabilir.
PİKA SENDROMUNUN TEDAVİSİ
Pika sendromunun tedavisi, altta yatan nedenlere ve bireyin özel ihtiyaçlarına göre farklılık gösterir. Tedavi genellikle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir ve aşağıdaki yöntemleri içerebilir:
- Medikal değerlendirme ve tedavi
Öncelikle, besin eksiklikleri (özellikle demir ve çinko) tespit edilirse, bu eksikliklerin giderilmesi için takviyeler veya diyet değişiklikleri önerilir. Yutulan maddelerin neden olduğu fiziksel sorunlar (zehirlenme, enfeksiyon, sindirim sorunları vb.) tedavi edilir. - Davranışsal terapiler
Özellikle psikolojik nedenlere bağlı pika vakalarında davranışsal terapiler etkili olabilir. Uygulamalı davranış analizi (UDA), ayrımcı pekiştirme gibi teknikler, istenmeyen yeme davranışlarını azaltmaya ve daha sağlıklı davranışları teşvik etmeye yardımcı olabilir. - Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
BDT, bireyin sağlıksız düşünce ve inançlarını kontrol etmesine ve değiştirmesine yardımcı olarak pika davranışını kontrol etmede etkili olabilir. - Aile terapisi
Özellikle çocuklarda görülen pika vakalarında, aile üyelerinin eğitimi ve katılımıyla yürütülen aile terapisi önemlidir. Aileye, çocuğun davranışlarını anlama ve olumlu destek sağlama konusunda rehberlik edilir. - Çevresel düzenlemeler
Bireyin yeme isteği duyduğu maddelere erişimini kısıtlamak önemlidir. Bu, potansiyel olarak zararlı maddelerin ortadan kaldırılması veya güvenli bir şekilde saklanması anlamına gelebilir. - Psikiyatrik değerlendirme ve ilaç tedavisi
Eğer pika sendromu altta yatan bir psikiyatrik bozuklukla (OKB, şizofreni vb.) ilişkiliyse, bu durumun tedavisi için ilaçlar ve psikoterapi uygulanabilir.
Pika sendromunun kesin tanısı ve tedavisi için kesinlikle uzman yardımı alınmalı.
BİR YORUM YAPIN 0