Ülkemizde yaklaşık 2 milyon kişi çeşitli düzeylerde kalp yetersizliği çekiyor. Bu hastaların yüzde 5’i kalp nakli adayı.
Kalp hastalıkları ülkemizde ölüme yol açan hastalıklar arasında ilk sıralarda. Kalp hastalığı tedavisinde son 50 yılda önemli gelişmeler kaydedilse de, ileri düzeydeki kalp yetmezliğinde tıp çaresiz kalıyor.
Tek çözümün kalp nakli olduğu yaklaşık 3 bin ileri düzeydeki kalp yetmezliği hastası organ bağışının yetersiz olması sebebiyle adım adım ölüme doğru ilerliyor. Bunun çaresi ise ilk kez 1950’li yıllarda insanlarda kullanılmaya başlanan ve günümüzde neredeyse mükemmel hâle gelen “yapay kalp”te.
Dünyada Amerika, Almanya, İngiltere ve Japonya’da sürdürülen yapay kalp geliştirme çalışmaları Türkiye’de de yapılıyor. İlk defa Yeditepe Üniversitesinde bir TÜBİTAK projesi olarak ilk yerli yapay kalbi geliştiren ekibin içinde bulunan Prof. Dr. Deniz Süha Küçükaksu, dünyadaki Türkiye’deki suni kalp çalışmalarını bir roportajında şöyle anlattı:
Kalp yetersizliğinin katlanarak artmasının sebebi nedir?
- Kalp yetersizliğinde ilk faktör yaş. Yaşlılıkta artış gösteren bir hastalık. 50’li yaşlarda binde iki olan görülme sıklığı, 80’li yaşlarda yüzde 4’e yükseliyor. Kalp ve damar hastalıklarının tedavisi sonrasında geçirilmiş kalp krizleri sonunda hayatta kalma oranları artıyor. Günümüzde giderek artan diyabet, hipertansiyon, sigara kullanımı, şişmanlık da kalp yetersizliğinin risk faktörleri arasında yer alıyor.
Yaklaşık 2 milyon kalp yetersizliği hastasının ne kadarı kalp nakli adayı?
- Kalp yetersizliğinin 4 evresi var. Hastalar bu yüzden hastalığı farklı düzeylerde hissediyor. A, B, C evreleri kalp uzmanlarının kontrolü altında yıllarca devam ediyor. Hastaların yaklaşık yüzde 5’i tüm tedavilere rağmen son evre olarak bilinen evre D’ye ulaşıyor. Bu noktadan sonra hastanın hayat süresi hızla kısalıyor.
Hastalar, hareket hâlindeyken nefes alamadıkları için sokağa çıkamıyor, yürüyemiyor, günlük işlerini yapamıyor ve hatta yatağa mahkum hale geliyor. Eğer kalp nakli yapılmazsa bu birkaç yıl içerisinde hayatlarını kaybediyorlar. Türkiye’de 800 cihaz takıldı.
Yapay kalp de bu noktada devreye giriyor...
- Son evredeki hastaların çok azına kalp bulunabiliyor. Son 10 yılda 475 kişiye kalp bulunmuş ve takılmış. Bu hastalara yapay kalp takılsaydı kalp nakli başarılı olurdu. Kalp nakli 1967 yılında Dr. Christian Barnard tarafından yapılan ilk ameliyattan sonra dünyada 150 bin kadar hastada uygulanmış bir metot. Türkiye’de ilk defa 2001 yılında yapıldı. Şu ana kadar 750-800 cihaz takıldı. Bunların 200-250 tanesi hayatını sürdürüyor.
Yapay kalpler kalp naklinin yerini alabilir mi?
- Yapay kalpleri iyileştirme çalışmaları sürüyor. Yapay kalp, gerçek kalp naklinin yerini almayacak fakat bütün ihtiyaçları organ bağışı ile karşılamak mümkün değil. Karşınızda binlerce hasta var. Türkiye’de yılda en az birkaç bin hastanın bu tip cihazlara ihtiyacı var. Şu anda Türkiye’de yılda 50-100 tane takılabiliyor. Bu alanda da yasal düzenlemeler gerekli.
TASARIM TAMAM SIRA DENEMEDE
Prof. Dr. Küçükaksu şu anda Koç Üniversitesi MARC birimi direktörü Prof. Dr. İsmail Lazoğlu ve ekibi ile yapay kalbin bir başka versiyonunu geliştiriyor. Endüstriyel tasarımı tamamlanan kalbin kanlandırma çalışmalarına önümüzdeki günlerde başlanacak. Yakın zamanda hayvan modelleri üzerinde denenecek olan “İstanbul VAD” adı verilen cihaz başarılı olduğu takdirde insan çalışmalarından sonra en geç 2019 yılında üretilmeye başlayabilecek.
BİR YORUM YAPIN 0