Hatip kimsenin cuma hutbesini okurken cemaatin yapacağı en faziletli şey susmak ve dikkatle dinlemektir. 'Sus' demenin bile mekruh görüldüğü hutbe sırasında yapılmaması gerekenleri detaylıca sizler için derledik. Cuma hutbesine yetişemeyen kişinin namazı geçerli olur mu? Cuma hutbesini dinlemek farz mı, hutbede 'amin' demek caiz mi? Cuma hutbesini sessizce dinlemenin fazileti:
Cuma namazının sahih olabilmesi için gerekli olan şartlardan birisi de farz olan cuma namazını kılmadan önce hutbeyi dinlemenin zorunlu olmasıdır. Vakit girdikten sonra cuma namazı için gelen cemaate hutbe okumak gerekir. Eğer ki imam hutbe okurken içeride cemaat yoksa kılınacak olan namazın caiz olmadığı bilinmektedir. Peki bu her koşulda da böyle midir? Hutbeye yetişemeyen kimsenin cuma namazı geçersiz midir? Daha detaylı bir anlatım için haberin ayrıntılarını inceleyebilirsiniz...
CUMA HUTBESİNİ DİNLEMEK FARZ MI? HUTBEYE YETİŞEMEYEN KİMSE...
Cuma namazını geçerli kılan şartlardan birisi de yukarıda bahsedildiği gibi cuma hutbesinin okunmasıdır. Hutbe okunmadan cuma namazının eda edilebilmesi mümkün değildir. Hutbe sırasında en az bir kişinin orada hazır olarak bulunmasına yeterlidir. Mazereti olan bir kimse cuma hutbesine yetişemeyip, imam selam vermeden namaza yetişmişse cuma namazı sahih olduğuna dair rivayetler bulunmaktadır. Misal; Hutbeyi dinlemeye yetişemeyen kimse, cuma namazının 2. rekâtına bile yetişse, imam selam verdikten sonra ayağa kalkıp bir rekât daha kılarak cuma namazını tamamlar. (İbnü’l-Hümâm, Feth, II, 63).
İmam-ı Azam'a göre Cuma hutbesinin hükmü Allah'ı zikretmekten ibarettir. Bu nedenle hutbe niyeti sadece: "Elhamdülillah" veya "Sübhanallah" ya da "La ilahe illalah" denilecek olsa, yeterlidir.
- Namaz kılmadan önce okunması,
- Hutbe niyetiyle okunması,
- Vaktinde okunması,
- Cemaatin huzurunda okunması,
- Hutbeyle namaz arasında herhangi bir şeyle meşgul olunmaması.
HUTBENİN VACİPLERİ:
Hatib kimsenin taharet üzere olması, avret yerlerin açık olmaması ve hutbeyi ayakta okumasıdır.
HUTBENİN SÜNNETLERİ:
Tesbih ya da 3 ayet okunacak kadar oturmaktır. Bu nedenle buna iki hutbe denir. Bu iki hutbeden her biri hamdi, kelime-i şehadeti, salât ve selâm içermelidir. 1. hutbe, bir ayetin okunması ile insanlara öğüt vermeyi, 2. hutbe de Müslümanlara duayı içermelidir. İmamın sesi, 2. hutbede ilk hutbedekinden daha hafif olmalıdır.
Her iki hutbeyi uzatmamak efdal olandır, sünnettir. Kolaylık dini olan İslamiyette hutbeyi "Hücurat" suresi ile "Büruc" süresine kadar surelerin herhangi birinden uzunca okumak mekruhtur. Cemaati bıktırmak uygun değildir, işleri olabilir. Hatib olan kimse bunları düşünerek hareket etmelidir.
HADİS-İ ŞERİF: "Namazının uzun, hutbesinin kısa olması bir kimsenin anlayışlı bir din alimi olduğunun alametidir. Artık namazı (cemaata ağır gelmeyecek şekilde) uzatınız, hutbeyi de kısa okuyunuz. Gerçekten bazı sözler, sihir gibi kalbleri etkiler." (Müslim, Cuma 47)
Peygamber Efendimiz (SAV) hutbeyi ve namazı hiçbir zaman çok uzun ve çok kısa tutmazdı. Öyle ki Ashabı kiramdan (Câbir bin Semüre'den) rivayet edildiğine göre, Peygamber Efendimizin (asm) namazı da, hutbesi de orta bir halde idi. Çok kısa ve çok uzun olmaktan beri idi. (bk. Nesâî, Cuma 31) rivayet edilmektedir.
HUTBE OKUNURKEN YAPILAN MEKRUH DAVRANIŞLAR!
Hutbenin okunduğu esnada değil konuşmak Efendimiz (SAV)'e salavat getirmek ya da yapılan duaya amin demek bile mekruh davranışlar kapsamındadır. O esnada eğer amin demek ya da salavat getirmek gerekiyorsa dil ile değil kalben getirilmelidir. Kişi kendisi konuşmayıp hutbede konuşulmaması gerektiği konusunda konuşan cemaat arkadaşını sözlü bir şekilde uyarsa dahi mekruh olur. Çünkü Ebû Hureyre, Efendimiz (SAV)'in şöyle dediğini haber vermiştir:
"İmam hutbe okurken, sen (yanıbaşında konuşan) arkadaşına: "Sus!" desen boş laf etmiş olursun." (Buhârî, Cuma 36, Müslim, Cuma)
HUTBEDE SESSİZCE DURMAMANIN HÜKMÜ:
Hatip hutbeyi okurken cemaatin yapması gereken tek şey; susup dinlemektir! Çünkü hayır tam da bu noktadadır. Hutbe sırasında başka işlerle meşgul olmak, hutbenin dinlenmemesini istemek manasına gelir ve şu ayetteki uygun görülmeyen tavra benzemektedir: “Kâfirler; ‘Bu Kur’an’ı dinlemeyin, okunurken gürültü yapın, belki bastırırsınız” dediler’ [Fussilet sûresi (41), 26]
Ebû Hureyre Peygamber Efendimiz (SAV)'in şöyle dediğini rivayet etmiştir:
“Kim güzelce abdest alır, cumaya gider, dinler ve susarsa, o cumadan bir önceki cumaya kadar olan günahları bağışlanır ve buna üç gün de ilave edilir. Kim bir taşa dokunursa boş iş yapmış olur." (Ebû Davûd, Cuma 1050)
HUTBEDE AMİN DEMEK CAİZ Mİ?
Cemaat tarafından cuma günü hatibin pür dikkat dinlenmesini, "Hatip minbere çıktığı andan namaz bitinceye kadar" bir bütün şekilde değerlendiren Hanefi mezhebinde, namazda haram olan her şeyin hutbede de haramdır; cemaatin konuşmayıp susması, selam alıp vermemesi, nafile namaz kılmaması gerektiğini, sadece hutbede dua edilirse ya da Efendimiz (SAV)'in içten s getirebileceğini ve hatibin duasına yine gizlice kendi işitebileceği bir sesle 'âmîn' denebileceği bilinmektedir. (Alâuddin İbn Abidin, el-Hediyyetü’l-Alâiyye, 155-156).
Süleyman şahin 2 yıl önce
Son zamanlarda yanlış bir algı oluştu cemaatte imam son duasını sesli okuyor ve cemaatde duaya amin diye eşlik ediliyor.bildiğim kadarı ezan ve kamet arası konuşulması mekruh bu konuda il müftülüğü bir açıklama vebilgilendirme yapması gerekiyor bence ben mi yanlış biliyorum yoksa yapılanlar doğrumu ikilemde kaldım.Rabbim kılmış olduğumuz namazlarımızı kabul etsin inşaalllah
ramazan 2 yıl önce
rabbim hidayet versin cümlemize. cuma namazında hoca hutbe okuyor. kimisi elinde telefon, kimi uyukluyor, kimi konuşuyor fısır fısır. kimi el kol işareti yapıyor, sen şuraya otur sen buraya geç vs. vs. cumanın 2 rekat farzını kılar gibi hutbesini de dinlemek gerekiyor. çogunun cuması gidiyor da rabbim hakkıyla kılanlardan eylesin. namaz bilmez, abdest bilmez, taharet bilmez olduk. öncelikli bunları bildirmek ögrenmek gerek. Af eyle yarabbi.